„Tysiącletnia Wiślica – śladami świetności– utworzenie trasy turystycznej „Przez Pradzieje Chrześcijańskiej Wiślicy”

Gmina Wiślica otrzymała dofinansowanie z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w ramach działania 6.5 Rewitalizacja obszarów miejskich i wiejskich Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na realizację projektu pn. "Tysiącletnia Wiślica - śladami świetności - utworzenie trasy turystycznej Przez Pradzieje Chrześcijańskiej Wiślicy". Wartość całego projektu opiewa na kwotę około  5,3  mln zł z czego wkład własny Gminy to koszt około 1 mln zł. 

Projektowana trasa turystyczna „Przez Pradzieje Chrześcijańskiej Wiślicy” ma charakter pętli trasy turystycznej dostępnej dla osób niepełnosprawnych oraz osób z wózkami dziecięcymi, której głównymi elementami węzłowymi będą:
- adaptowany budynek d. gimnazjum na Centrum Historii i Kultury z salą konferencyjną, seminaryjno-edukacyjną i biblioteką. 
- główna ścieżka historyczna prowadząca do grodziska „na łąkach” z częściowym symbolicznym odtworzeniem elementów obronnych i zabudowy wewnątrz grodziska,
- zmodernizowane odcinki ulic Kilińskiego i Podgrodzie wraz z parkingiem obok Ośrodka Zdrowia,
- zmodernizowany dojazd do terenów poprzemysłowych - teren byłego zakładu produkcyjnego Spółdzielni Pracy „Kopaliny Mineralne” oraz teren po byłej masarni GS w Wiślicy
- rewitalizowane tereny rekreacyjne i wypoczynkowo-sportowe nad rzeką Nidą, 

PRZEBUDOWA BUDYNKU GIMNAZJUM

Projektowana pętla trasy turystycznej wyposażona będzie w systemy monitorowania bezpieczeństwa publicznego i systemy instalacji fotowoltaicznych do oświetlenia trasy i jej punktów węzłowych. Koncepcja funkcjonalna przewiduje zlokalizowanie głównego punktu węzłowego i startowego w budynku dawnego gimnazjum, który w prezentowanej koncepcji zaadaptowany jest na CENTRUM HISTORII I KULTURY VISLICA ANTIQUA. Ulokowana tu nowa jednostka organizacyjna urzędu miejskiego o charakterze operatora produktem turystycznym jakim ma być trasa turystyczna „Przez Pradzieje Chrześcijańskiej Wiślicy”, wyposażona w nowoczesną infrastrukturę będzie miała możliwość szerokiej działalności informacyjno-promocyjnej i edukacyjno-szkoleniowej, prowadzenia warsztatów i seminariów o tematyce ochrony dziedzictwa, utrwalania lokalnej tożsamości kulturowej, a także organizacji konferencji popularno-naukowych i naukowych. Centrum będzie animatorem ożywienia społeczno-gospodarczego, rozwijania kontaktów krajowych i zagranicznych, a poprzez atrakcyjną ofertę nowego produktu turystycznego stanie się także generatorem nowych miejsc pracy i podnoszenia jakości warunków życia lokalnej społeczności. Koncepcja adaptacji budynku na potrzeby CENTRUM przewiduje zaprojektowanie wielofunkcyjnej sali ekspozycyjno-wykładowej  z własnym zapleczem sanitarnym i powiązanej funkcjonalnie z kuluarami i holem wejściowym na poziomie wysokiego parteru dostępnego z terenu schodami i rampą dla niepełnosprawnych. Z holu wejściowego dostępne są także pomieszczenia świetlicy, pracowni i administracji. W poziomie przyziemia (płytkiej piwnicy) zaprojektowano salę czytelni z księgozbiorem, recepcją i katalogiem z niezależnym wejściem od strony południowej, pokoje dla zajęć indywidualnych. Ponadto na tym poziomie powiązanym komunikacyjnie z poziomem głównym zaprojektowano zespół sanitarny i pomieszczenia techniczne. Budynek posiada niewielki dziedziniec, któremu nadano funkcję rekreacyjną. Nawiązując do naturalnego spadku terenu, powierzchnię dziedzińca uformowano jako wznoszące się tarasy stwarzające możliwość organizacji imprez w otwartej przestrzeni.   

ODTWORZENIE GRODZISKA

Grodzisko „na łąkach” należy do najstarszych zabytków Wiślicy „pradziejowej” kumulując znaczące wartości historyczne, naukowe, a także krajobrazowe będąc do dziś stanowiskiem archeologicznym o formie dobrze zachowanej i wyeksponowanej w terenie. 

W ramach tego zadania zostanie wykonane:

1. Reniwelacja ziemnej powłoki wału obronnego
2. Odtworzenie w miejscu ustalonym przez badania archeologiczne bramy grodziska (północno-zachodni wierzchołek trójkątnego zarysu grodziska) z belek drewnianych w oparciu o analogie znane z podobnych grodzisk z epoki. 
3. Odtworzenie dwóch domów pół-ziemiankowych  z adaptacją na pawilon recepcyjny muzeum grodziska i z nowoprojektowanym przejściem tunelowym do ekspozycji profilu archeologicznego wału grodziska, z ekspozycją cysterny, studni i pieca.
4. Ekspozycja profilu archeologicznego wykonana jako model np. na ścianie wschodniej, zaś konserwacja oryginalnego profilu przeprowadzona na ścianie zachodniej. Ekspozycję projektuje się połączyć kanałem komunikacyjnym z pawilonem recepcyjnym stanowiącym symulację dwóch domów pół-ziemiankowych
5. Chodnik edukacyjno-spacerowy na koronie wału wokół grodziska powiązany z przejściem przez izbę nadbramną
6. Fragmenty kamiennego muru obronnego z XII wieku eksponowane w formie atrapy ułożonej na koronie wału.
7. Ekspozycja sąsiadującej z grodziskiem „Psiej Górki”, która posiada konotacje z lokalną tradycją opisana na tablicy informacyjnej i jest projektowana jako znak przestrzenny powiązany z indywidualnym miejscem odpoczynku.
Niezależnie od wielkich wartości historycznych, naukowych i edukacyjnych, grodzisko „na łąkach” jest dominującą w krajobrazie doliny Nidy atrakcyjną formą topograficzną, stąd też w koncepcji zagospodarowania przewidziano obwodnicową ścieżkę widokową o nawierzchni szutrowej poprowadzoną wzdłuż owalnej fosy pozwalającą na percepcję grodziska w różnych ujęciach panoramicznych.

KOŚCIÓŁ ŚW. MARCINA

Kościół św. Marcina funkcjonował w XV wieku, ale na podstawie najstarszej wzmianki z roku 1326 w spisach dziesięciny papieskiej mógł on mieć metrykę jeszcze XII wieczną jako fundacja rycerska. Jego relikty znajdują się przy projektowanej trasie turystycznej i mogą być interesującym jej historycznym akcentem. Projekt przewiduje wyraźne zaznaczenie tego miejsca i ekspozycję reliktów pomyślaną jako znak memoratywno-edukacyjny – instalację artystyczną w współczesnej przestrzeni kulturowej Wiślicy. Koncepcja ideowa przestrzennego uczytelnienia odkrytych reliktów architektonicznych kościółka św. Marcina zakłada rozwinięcie płaskiej ekspozycji do postaci trójwymiarowej poprzez nowatorskie sprzężenie oszczędnie zaprojektowanych elementów architektonicznych z nowoczesnymi środkami multimedialnej prezentacji, tworząc w ten sposób unikalną i indywidualnie rozwiązaną instalację artystyczną integrującą przestrzeń historycznego miejsca z współczesną przestrzenią publiczną.

CIĄG PIESZY – GRODZISKO „NA ŁĄKACH” - SCIEŻKA HISTORYCZNA

Najważniejszym odcinkiem „pętli” jest ciąg pieszo-jezdny prowadzący do grodziska „na łąkach” powiązany z modernizowanym odcinkiem ulic Kilińskiego i Podgrodzie wraz z parkingiem obok Ośrodka Zdrowia. Jest on na „miejskim” odcinku (do połączenia z ul. Kilińskiego) zaprojektowany z nawierzchnią z dwukolorowej kostki betonowej. Wzdłuż ciągu pieszo-jezdnego prowadzącego na grodzisko projektuje się proste siedziska ulokowane w specjalnych zatokach, oraz tekstowo-obrazowe tablice informacyjne nawiązujące do najdawniejszych dziejów Wiślicy. 

TERENY REKREACYJNE WRAZ Z PARKINGIEM ORAZ CIĄG PIESZO-JEZDNY – TERENY REKREACYJNE NAD RZEKĄ NIDĄ

Równoległym odcinkiem „pętli” jest ciąg pieszo-jezdny prowadzący do terenów rekreacyjnych i wypoczynkowo-sportowych nad Nidą. Jego początek jest zlokalizowany w rejonie rozwidlenia ulic Długosza i Batalionów Chłopskich, a punktem węzłowym miejsce w którym w średniowieczu powstał tu szpitalny zespół klasztoru i kościoła św. Ducha. Koncepcja zakłada mocne zaakcentowanie tego miejsca poprzez uczytelnienie planu kościoła i stworzenie akcentu plastycznego w formie instalacji artystycznej wykorzystującej najnowsze techniki wizualne i informatyczne. To miejsce ma już swoje istotne znaczenie w 9 przestrzeni miejskiej Wiślicy, ponieważ tu właśnie są celebrowane lokalne uroczystości, święta i wydarzenia. We wschodnim narożniku terenów rekreacyjnych umieszczono siłownię plenerową, z częściowym zadaszeniem, umożliwiającym korzystanie z urządzeń niezależnie od czynników atmosferycznych. W tym miejscu projektuje się parking ogólnodostępny z 68 miejscami parkingowymi, w części południowej obszaru. W kierunku terenów rekreacyjnych i wypoczynkowo-sportowych nad Nidą, prowadzi dalszy odcinek trasy o funkcji ciągu pieszojezdnego w, który w koncepcji zagospodarowania został uzupełniony ścieżką rowerową i chodnikiem dla pieszych projektowana z kostki i płyt betonowych. W środkowym odcinku tego ciągu zaprojektowano tzw. „pole energii” - teren przeznaczony pod lokalizację zespołu paneli fotowoltaicznych, które maja zasilać w energię elektryczną punkty węzłowe trasy turystycznej „Przez Pradzieje Chrześcijańskiej Wiślicy”. Prezentowana koncepcja zagospodarowania trasy turystycznej „Przez Pradzieje Chrześcijańskiej Wiślicy” przewiduje też urbanistyczna rekompozycję terenów rekreacyjnych i sportowo-wypoczynkowych nad rzeką Nidą. Ciąg pieszo-jezdny został zakończony parkingiem samochodowym na 40-50 stanowisk, który ma także obsługiwać sąsiadujący obszar użytkowany przez lokalny klub sportowy. Na terenach rekreacyjnych zaprojektowano park z alejkami podzielony na różne sektory funkcjonalne. Przewidziano tu boiska do piłki plażowej, siatkówki i siłownię plenerową, w pasie nadbrzeżnym wydzielona zostało kąpielisko z piaszczystą plażą, oraz przystań rzeczną z wypożyczalnią kajaków, rowerów wodnych i łódek. Zaprojektowano też oddzielne molo dla łodzi historycznych w postaci czółen, dłubanek i bardziej zaawansowanych wieloosobowych łodzi klepkowych z żaglem typu koga, które były używane przez Słowian we wczesnym średniowieczu na wodach śródlądowych. Przystań historyczna może być dodatkową atrakcją w ramach pakietu produktu turystycznego, a także pełnić funkcje edukacyjne. W ramach modernizacji infrastruktury tych terenów przewidziano mini-pawilon z cafe barem i częścią gospodarczo-sanitarną (magazyn, w.c., przebieralnie), zaś w wydzielonej strefie starodrzewia zlokalizowano plac zabaw dla dzieci. Całości programu dopełnia pole biwakowe z zapleczem administracyjno-gospodarczym i sanitarnym w północno-wschodniej części terenów i siłownia terenowa w części północnozachodniej.

ELEMENTY MAŁEJ ARCHITEKTURY

Koncepcja urbanistyczno-architektoniczna przewiduje zastosowanie szeregu nowoczesnych detali, elementów budowlanych i małej architektury. Są to drogowskazy, tablice informacyjne tekstowe i obrazowe, panele reklamowe podświetlane, ławki, ławy i siedziska drewniane i kamienne, a także tzw. znaki przestrzenne związane z charakterystycznymi węzłami trasy turystycznej w formie instalacji artystycznych. Na podstawie scenariusza historycznego trasy wyznaczone zostaną elementy, detale i fragmenty przeznaczone do pokrycia farbami fluorescencyjnymi, podświetlone o zmroku lampami projekcyjnymi. Całość 10 trasy zostanie wyposażona w kamery monitorujące i w lampy parkowe zasilane z systemu fotowoltaicznego („pole energii”), oraz wysokie lampy uliczne, które mogą być zasilane z indywidualnych paneli solarnych lub wykorzystujące zasilanie z „pola energii”.

NAWIERZCHNIE I ODWODNIENIE

Ciągi piesze i pieszo-jezdne trasy turystycznej zaprojektowano z wykorzystaniem nowoczesnej technologii wibroprasowania z użyciem innowacyjnych domieszek uszczelniających i uplastyczniających elementów betonowych stosowanej w procesie produkcji kostki brukowej i płyt chodnikowych.

Prezentowana koncepcja urbanistyczno-architektoniczna tej trasy przewiduje uzyskanie wysokiej jakości atrakcyjnej, reprezentacyjnej, wielofunkcyjnej i ogólnodostępnej współczesnej przestrzeni miejskiej pozwalającej na ekspozycję najważniejszych śladów przeszłości i równoczesne stworzenie warunków dla rekreacji i edukacji dedykowanej zarówno mieszkańcom jak i turystom krajowym i zagranicznym.